Risk Oluşmadan Önce Sinyal Alabilen Altyapı Sistemleri

Enerji iletim hatları, tünel kablo galerileri, güneş enerjisi sahaları, lityum iyon batarya konteynerleri ve konveyör bant sistemleri gibi kritik altyapılarda gerçek ihtiyaç, yangın başladıktan sonra alarm almak değil, yangının ya da arızanın yaklaştığını gösteren ilk davranış sinyalini zamanında fark edebilmektir. Çünkü birçok endüstriyel senaryoda tehlike, sıcaklık eşiği aşılmadan önce ısıl eğrideki küçük sapmalar, titreşim imzasındaki anormallikler ya da basınç davranışındaki değişimlerle kendini belli eder. Bu nedenle fiber optik tabanlı dağıtık algılama teknolojileri, klasik sensör mantığının ötesine geçen yeni bir mühendislik yaklaşımı sunar.

Fiber Optik Dağıtık Algılamanın Temeli: DTS, DTGS ve DAS

DTS – Distributed Temperature Sensing (Dağıtık Sıcaklık İzleme)

Fiber hattı boyunca sıcaklık sürekli ölçülür. Sistem, kablonun her noktasını bir sensör gibi değerlendirerek kesintisiz sıcaklık haritası çıkarır.

DTGS – Distributed Thermal Gradient Sensing (Davranış Tabanlı Isıl Eğilim Analizi)

DTS’in verdiği sıcaklık değeri referans alınır ve ısı artışının davranış eğrisi takip edilir. Sistem belirli bir eşik değerini beklemez; ısının değişim hızının normal formdan sapıp sapmadığını analiz eder. Böylece eşik değerine ulaşılmadan önce sistem davranış anomalisi olarak sinyal üretir.

DAS – Distributed Acoustic Sensing (Akustik Davranış İzleme)

Fiber hat üzerinden mikro titreşim ve basınç dalgaları izlenebilir. Böylece sürtünme, gaz sızıntısı, mekanik gevşeme veya izinsiz müdahale gibi akustik sinyaller, sıcaklık yükselmeden önce bile algılanabilir.

DTS ve DTGS Arasındaki Teknik Fark – Isıyı Ölçmek ve Isının Davranışını İzlemek

Fiber hat üzerinde lazer darbesi ilerlerken Raman saçılımı oluşur. Geri dönen sinyal, sıcaklığa duyarlı bileşenler içerir. DTS, bu dönüş sinyalini işleyerek konuma bağlı sıcaklık dağılımını çıkarır. DTGS ise bu sıcaklığı tek başına yeterli görmez. Zamana bağlı eğri değişimini, ısıl davranış hızını ve sapma yönünü ölçerek “Bu bölge ısınmaya başladı ve eğri normal çalışmanın dışına çıkıyor” diyebilecek bir erken uyarı mekanizması kurar.

FOTAS – Yerli Geliştirilen Fiber Optik Algılama Platformu

FOTAS, optik algılamayı yerli mühendislik yaklaşımıyla geliştirilebilir bir platforma dönüştürerek bu alanda stratejik bir veri katmanı oluşturur. DTS sıcaklığı izler, DTGS ısıl davranışı değerlendirir, DAS ise akustik değişimleri takip eder. FOTAS, bu üç sinyali sahada anlamlandırarak karar verilebilir erken uyarı bilgisine dönüştürür. Bu sayede FOTAS, tekil bir dedektör gibi çalışan cihazlar değil, optik sinyal işleme odaklı mühendislik zekâsı sunan dağıtık algılama teknolojileri ailesi olarak konumlanır.

FOTAS – Yerli Geliştirilen Fiber Optik Algılama Platformu

FOTAS, optik algılamayı yerli mühendislik yaklaşımıyla geliştirilebilir bir platforma dönüştürerek bu alanda stratejik bir veri katmanı oluşturur. DTS sıcaklığı izler, DTGS ısıl davranışı değerlendirir, DAS ise akustik değişimleri takip eder. FOTAS, bu üç sinyali sahada anlamlandırarak karar verilebilir erken uyarı bilgisine dönüştürür. Bu sayede FOTAS, tekil bir dedektör gibi çalışan cihazlar değil, optik sinyal işleme odaklı mühendislik zekâsı sunan dağıtık algılama teknolojileri ailesi olarak konumlanır.

FOTAS’ın Kullanım Alanları – Davranış Temelli Erken Uyarıda Gerçek Senaryolar

Lityum İyon Batarya Sistemlerinde Termal Kaçak Öncesi Davranış

Runaway başlamadan önce mikro ısıl stres ve gaz basıncı değişimi ortaya çıkar. DTS sıcaklığı izlerken DTGS eğri ivmesini yakalar, DAS ise basınç patlaması öncesi titreşim imzasını algılar.

GES DC Kablolarında Lokal Isı Davranışı Bozulması

Çatı tipi güneş enerjisi sistemlerinde gevşek bağlantı veya izolasyon yorgunluğu ısı dağılımını bozar. DTS bu değişimi görür, DTGS davranış kırılmasını işaretler, böylece bakım çağrısı için erken sinyal üretilir.

Konveyör Bant Sistemlerinde Sürtünme Kaynaklı Isınma

Konveyör bantta oluşan mekanik sürtünme, daha sıcaklık yükselmeden önce ısıl ivme olarak sinyal verir. DTGS bu ivmeyi anormal davranış değişimi olarak algılar.

Enerji Nakil Hatlarında İzolasyon Zayıflığı

İzolasyon bozulması, sıcaklık artışı oluşturmadan önce ısıl davranış düzenini bozar. DTGS, değer yükselmeden davranış formundaki sapmayı tespit ederek hata öncesi sinyal üretir.

Petrokimya Boru Hatlarında Sızıntı Davranışı

Kimyasal hatlarda sızıntı oluştuğunda lokal ısı dengesi bozulur, ardından akustik imza değişir. DTS + DTGS + DAS birlikte çalıştığında sistem henüz alarm eşiği oluşmadan davranış tabanlı risk işareti çıkarır.

FOTAS’ın Veri Değerlendirme Kabiliyeti

FOTAS bağımsız çalışabilir ancak gerektiğinde SCADA, BMS veya bakım sistemleriyle entegrasyon kurarak erken uyarıyı sadece algılamakla kalmaz, karar mekanizmalarına bağlayabilir. Böylece sistem, yalnızca sensör verisi üretmez — anlamlandırılmış mühendislik sinyali sunar.

Sonuç – Fiber Altyapılar Artık Sadece Veri Taşımıyor, Davranış Okuyor

Bugünün kritik altyapılarındaki gerçek ihtiyaç, sadece alarm üretmek değil; ısı, basınç, sürtünme veya akustik titreşim gibi fiziksel sinyallerin davranışını okuyarak yaklaşan riski zamanında fark edebilmektir. Lityum iyon batarya sahalarında başlayan mikro termal stres, GES kablolarında oluşan bağlantı yorgunluğu, enerji nakil hatlarında izolasyon düzeninin bozulması, petrokimya boru hatlarında sızıntı öncesi akustik imza değişimi veya konveyör bant sistemlerinde sürtünme ivmesi gibi tüm örnekler aslında tek bir ortak gerçeğe işaret eder: Tehlike önce davranışta başlar, sıcaklık ya da basınç eşiği sadece son aşamadır. FOTAS, işte tam bu nedenle yalnızca bir dedektör değil, fiber hattı davranış izleyen bir mühendislik katmanına dönüştüren yerli bir optik algılama platformudur. DTS sıcaklığı ölçer, DTGS ısının davranış eğrisini analiz eder, DAS ise mekanik dalga imzasını yorumlar. Bu üç sinyal birlikte işlendiğinde fiber artık sadece veri taşıyan bir kablo olmaktan çıkar; altyapının nabzını tutan sürekli bir mühendislik sensörüne dönüşür. Bu yaklaşım, “olay olduğunda haber veren sistemlerden” “olay yaklaşırken davranışı okuyan sistemlere” geçişin başlangıcıdır. Ve bu, sadece yangını erken görmek değil, altyapıların kendi davranışlarını raporlayan akıllı optik hatlara dönüşmesi anlamına gelir.