FOTAS kısaltması, “Fiber Optik Tabanlı Dağıtık Akustik Sensör” anlamına gelmektedir.

FOTAS, SAMM Teknoloji mühendisleri ve yazılım geliştiricileri tarafından geliştirilmiştir, bu nedenle yerli bir üründür.

FOTAS, tek modlu fiber optik kablolara lazer darbeleri gönderir ve Rayleigh geri saçılımı sinyalini analiz eder. Titreşimler veya akustik bozulmalar geri saçılım deseninde değişikliklere neden olur; bu değişiklikler makine öğrenimi tabanlı algoritmalar kullanılarak tespit edilir, konumlandırılır ve sınıflandırılır.

Sistemin ilk parçası, yansıyan ışığın genliklerini ve ışık sinyallerindeki kaymaları analiz eden sorgulayıcı (interrogator) ünitesidir. İkinci kısım, sorgulayıcı ünitesi tarafından toplanan verileri yapay zeka ile işleyen işlem ünitesidir. Bu ünite aynı zamanda sistem yönetimi için kullanıcı arayüzünü de barındırır. Üçüncü kısım ise fiber optik algılama kablosudur; bu kablo, sorgulayıcı ünitesine bir veya iki uçtan bağlanabilir, esnek kurulum ve geliştirilmiş hata toleransı sağlar.

Sorgulayıcı ünite ve işlem ünitesi her biri 2U (2 rack birimi) boyutundadır. “U” standart bir raf alanı ölçüsünü ifade eder ve her bir “U” 1.75 inç yüksekliğe karşılık gelir. Bu kompakt tasarım, verimli çalışma sağlarken kurulum ve ölçeklenebilirlik açısından esneklik sunar.

FOTAS, algılama ortamı olarak standart fiber optik kablolar kullanır. Bu kablolar, genellikle şeffaf cam veya plastikten yapılmış bir çekirdekten ve çekirdeği çevreleyen daha düşük kırılma indisine sahip bir kaplamadan oluşur. Bu tasarım, ışığı toplam iç yansıma yoluyla çekirdek içinde tutar, bu da minimum sinyal kaybıyla uzun mesafeli sinyal iletimini sağlar. Titreşimler veya bozulmalar meydana geldiğinde, geri saçılan ışık deseninde değişikliklere neden olurlar. FOTAS, bu varyasyonları gelişmiş sinyal işleme algoritmalarıyla analiz ederek kablo yolu boyunca potansiyel anomalileri veya tehditleri gerçek zamanlı olarak algılar, konumlandırır ve sınıflandırır.

Fiber, bitkisel bir doku, mineral madde veya tekstilin oluşturulduğu iplik veya filament anlamına gelir; ancak burada bu iplikler çok ince camdan yapılmıştır, böylece ışık içinde hareket edebilir. Bu cam iplikler o kadar incelir ki, çok kanallı kablolar oluşturmak için bir araya getirilebilirler.

Optik, ışığın kendisini inceleyen fiziğin dalıdır. “Işık farklı ortamlarda nasıl davranır?” veya “Işığı ne için kullanabiliriz?” gibi soruların cevaplarını araştırır.

Optik fiberler, ışık sinyalleri şeklinde bilgiyi uzun mesafeler boyunca çok az sinyal gücü kaybıyla iletmek için kullanılır, bu da onları telekomünikasyon ağları, internet bağlantıları ve kablolu televizyon için tercih edilen bir seçim haline getirir. Ayrıca tıbbi ekipmanlarda, askeri iletişimde ve bilimsel araştırmalarda da kullanılırlar. Geleneksel bakır kablolarla karşılaştırıldığında, fiber optik kablolar daha fazla veriyi daha uzun mesafeler boyunca iletebilir ve elektromanyetik alanlardan kaynaklanan parazitlere karşı daha dirençlidir.

Fiber optik, ışığın içinde hareket ettiği kablodur. Bu kablolar çok ince camdan yapılmıştır ve elektrik taşıyan geleneksel kabloların aksine, ışığın kendisini taşırlar. Aralarında pek bir fark yok gibi görünse de çalışma prensipleri farklıdır. Geleneksel kabloda taşıyıcı elektron iken, fiber optik kabloda taşıyıcı fotondur. Taşıyıcı foton olduğu için veri aktarımı ışık hızında gerçekleşir.

Akustik algılama, ses dalgalarını kullanarak fiziksel özellikleri ve olayları algılayan ve ölçen bir teknolojidir. Temel prensibi, sesin katılar, sıvılar ve gazlar gibi farklı ortamlarda yayılmasına ve bu ortamdaki değişiklikleri yansıtma yeteneğine dayanır. Bu teknoloji, sağlık hizmetleri, çevresel izleme, güvenlik, sonar ve malzemelerdeki yapısal kusurların tespiti dahil olmak üzere geniş bir alanda değerli bilgiler sağlar.

Dağıtık Akustik Algılama (DAS), standart fiber optik kabloları tüm uzunlukları boyunca hassas sensörlere dönüştüren bir teknolojidir. Noktasal algılamanın aksine, tüm kablo hattı boyunca ses dalgalarını ve titreşimleri algılar. Yüksek hassasiyeti ve lokalizasyon yetenekleri sayesinde, mevcut fiber altyapısını kullanarak geniş alanları izlemek için esnek ve maliyet etkin bir çözüm sunar.

FOTAS dağıtık akustik algılama sistemi, çevreden veri toplamanın anlamlı olduğu her yerde kullanılabilir. Enerji, petrol ve gaz endüstrisinde boruları bakım için izlemek veya sızıntıları ve kazaları tespit etmek için kullanılabilir. Aynı şekilde, halihazırda kurulu fiber optik ağdan trafik durumunu izlemek için de kullanılabilir ve böylece trafiğin nerede sıkıştığını ve ne kadar kötü olduğunu, yolda bir kaza olup olmadığını ve nerede olduğunu vb. öğrenebiliriz. FOTAS’ı su altı enerji ve bilgi kablolarını izlemek için de kullanabiliriz. Sismik aktivite de FOTAS ile izlenebilir ve böylece depremler ve volkanik aktivite hakkında daha fazla bilgi toplayabiliriz. Çevre güvenliği FOTAS’ın kullanılabileceği başka bir alandır. Çit üzerine kurulursa, çite tırmanmayı, çitin kesilmesini ve ayrılmasını algılayabilir ve bu durumları birbirinden ayırabilir. Bir yapının etrafına gömülürse, ortamdaki aktiviteyi algılayabilir ve tehdit türünü bildirerek kullanıcıyı uyarabilir. Dört ana uygulama alanı:

• Petrol ve gaz boru hatları (örn. TPI tespiti ve sızıntı tespiti için)
• Sınır ve çevre güvenliği
• Demiryolu ve enerji iletim koridorları
• Kentsel kritik altyapı (örn. veri merkezleri, telekomünikasyon)

Evet. FOTAS, fiberin temel kurulum standartlarını karşılaması koşuluyla, karanlık fiberler ve iletişim kablolarındaki kullanılmayan fiberler dahil olmak üzere standart tek modlu fiber optik kablolar üzerinde çalışabilir.

FOTAS, fiber kalitesi ve kurulum koşullarına bağlı olarak tipik olarak kanal başına 50 km’ye kadar (iki yönü kullanarak toplam 100 km) izleme yapabilir. Menzil, tekrarlayıcı istasyonlar veya birden fazla sorgulayıcı ünitesi kullanılarak genişletilebilir.

FOTAS yüksek algılama performansı sunar ve konum doğruluğu genellikle ±10 metre içindedir. FOTAS modeline ve fiber kurulum kalitesine bağlı olarak doğruluk 4 metreye kadar iyileşebilir. Olay sınıflandırma doğruluğu, kalibre edilmiş koşullar altında %90’ı aşar ve çeşitli saldırı türleri ile çevresel aktiviteler arasında güvenilir bir ayrım yapmayı sağlar.

FOTAS, yürüme, kazma veya araç hareketi gibi farklı akustik olay türleri arasında ayrım yapmak için çeşitli olay imzaları üzerinde eğitilmiş gelişmiş sinyal işleme ve yapay zeka tabanlı sınıflandırma algoritmaları kullanır.

FOTAS akustik algılama sistemini istediğiniz her yerde, 7/24, ek insan gücü ve güç kaynağı olmadan kesintisiz veri akışı için kullanabilirsiniz. Kurulduktan sonra 20 yıl boyunca kullanılabilir ve ayrıca çevreye hiçbir zararı yoktur.

FOTAS, izleme için kameralara ihtiyaç duymaz; bunun yerine, akustik algılama yoluyla anormallikleri tespit etmek için uzun fiber optik kablolar kullanır. Ancak, sistem harici kameralar, dronlar veya diğer görsel sistemlerle tamamen uyumludur, bu da kullanıcıların gerektiğinde gelişmiş durumsal farkındalık ve doğrulama için gerçek zamanlı video beslemelerini entegre etmelerini sağlar.

FOTAS, REST API, Modbus TCP, SNMP, OPC-UA, HTTP ve Syslog üzerinden entegrasyonu destekler. Üçüncü taraf SCADA, DCS veya PSIM platformlarıyla kolayca entegre edilebilir.

FOTAS öncelikli olarak izinsiz giriş ve titreşim tespiti için optimize edilmiş olsa da, yüksek basınçlı gaz veya sıvı salınımlarından kaynaklanan akustik bozulmaları algılayarak sızıntıları bağımsız olarak da tespit edebilir. Gelişmiş sinyal işleme yetenekleri, DTS veya DFOS gibi ek algılama teknolojileriyle eşleştirmeye gerek kalmadan potansiyel sızıntı olaylarını tanımlamasını sağlar.

If the fiber infrastructure is already in place, a FOTAS unit can be commissioned and calibrated within 2 to 5 days per site, including testing and training.

Evet. FOTAS, ilgili IEC, ISO/IEC ve siber güvenlik standartlarına uyar. Kullanım senaryosuna bağlı olarak petrol ve gaz endüstrisi yönergeleri ve NATO sınır gözetim gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlanmıştır.

FOTAS, ağırlıklı olarak yazılım güncellemeleri, sağlık kontrolleri ve isteğe bağlı yeniden kalibrasyon gibi minimal bakım gerektirir. Fiber sağlığı periyodik olarak izlenmelidir.

Evet. FOTAS, IP dereceli muhafazalarda bulunan sağlam, endüstriyel sınıf donanım ile üretilmiştir, bu da onu çöller, dağlık araziler, kıyı bölgeleri ve uzak altyapı alanları gibi zorlu ortamlarda dağıtım için uygun hale getirir. Sahada sıkça karşılaşılan toz, nem ve diğer çevresel stresler altında güvenilir bir şekilde performans göstermek üzere tasarlanmıştır.

Diğer sistemlere kıyasla, FOTAS akustik algılama sistemi çok fazla güce ve ek izleme sistemine ihtiyaç duymaz ve kesintisiz veri akışı ile en az 20 yıl kullanılabilir, bu da onu çok daha ucuz ve etkili bir sistem yapar.

Hayır, FOTAS sisteminin akustik algılama yeteneği çevresel koşullardan etkilenmez. FOTAS akustik algılama sorgulayıcı ve işlem ünitesi güvenli bir sistem odasında tutulur. Diğer yandan, algılama fiber optik kablosu sağlam bir kaplamaya sahiptir ve yeraltına gömülüdür, bu yüzden çevresel koşullardan etkilenmez. Bu sayede, zorlu ortamlarda çalışabilen etkili bir sisteme sahibiz. Bu özelliği nedeniyle su altı kablolarını izlemek için de kullanılabilir.

Henüz değil. Teorik olarak, FOTAS akustik algılama sistemi erken deprem titreşimlerini tespit edebilmelidir. Ancak, bu konuyla ilgili devam eden Ar-Ge projesi henüz tamamlanmamıştır. SAMM Teknoloji Ar-Ge departmanı iki yıldır bu konu üzerinde çalışmalar yapmaktadır. Yeterli veri toplandığında ve analiz edildiğinde, sonuçlar kamuoyuyla paylaşılacak ve bu fonksiyon sisteme entegre edilebilir.

Akustik algılama fiberi kesilirse, FOTAS kesintiyi hemen algılar ve akıllı izleme arayüzü aracılığıyla kullanıcıyı uyarır. Sistem, kesildiği noktaya kadar normal şekilde çalışmaya devam eder ve kablonun sağlam bölümündeki algılama yeteneklerini korur. Fiber her iki uçtan (döngü yapılandırması) bağlı olduğunda, tek bir kesinti genel algılama kapsamını kesintiye uğratmaz. Bu tür yapılandırmalarda, yüksek hata toleransı ve sistem dayanıklılığı sağlayarak, yalnızca uzak noktalarda iki ayrı kesinti izole bir kör nokta oluşturur.